2011 yılının o sisli Pekin yazında, alelacele Xuanwu Bölgesi’ndeki Liulichang sokağını bulmamız gerekiyordu. Çünkü yazdığım senaryo için hat ustalarına ulaşmamız gerekliydi. Liulichang sokağı baştan aşağıya Çin Kaligrafi Sanatına dair dükkânlar, antikacılar, tek tük de olsa müzik mağazalarının sıralandığı bir kültür sokağıydı. Pekin’in ortasında, Yasak Şehir ve Cennet Tapınağı Parkının oralarda, haritadan bulabildiğimiz kadar, arka taraflarından sokağa girdik. Sokak ikiye taksimdi ve biz gittimizde hummalı bir tadilat vardı.
Kaligrafi sanatçıları ile işimiz bittiğinde Çin’den anı olacak, biraz da Saska sahne işinde kullanabileceğim Ortaasya müziğiyle de uyuşabilecek bir çalgı almaya niyetlendim. Sokağın kuzey kısmında, girişteki çok özel bir köşede vitrine göz gezdirirken kendimi mağazanın içinde buldum. Birçok sazı denedim. Mağazanın ortasında gelen müşteriler biraz da çalabilsin diye bir Guzheng durmaktaydı. Guzheng almaya niyetim çok yoktu çünkü aşınması kolay bir çalgı değildi neredeyse bir metre seksen santime yaklaşan boyunu düşünürsek...
Başına oturduğumda sanki yıllardır çalıyor gibi çalmıştım. Hatta satıcı nerede kursa gittiğimi sordu. Ona Çin’e ayak bastığımdan beri sanki evimdeymiş gibi hissettiğimi söyleyemezdim tabi, sadece tebessüm ettim. Guzheng (古箏), zither ve kanun ailesinden bir çalgı. Çin’de neredeyse 2500 yıldır bilinmekte. Uygur Saray müziğine Çin’de Song Hanedanı hüküm sürdüğü sıralarda girmiş. Hoçu şehrinde arkeolojik kazılarda bulunan duvar resimlerinde Guzheng karşımıza çıkıyor. 21 telli bu çalgı su gibi sesiyle beni büyüledi, nasıl Türkiye’ye getireceğimi tasarlamadan satın aldım.
Çalgı, Eski Türk müziği ve sonrası gelişen Moğol ve Türk Ortaasya müziklerinde Catgan, Jatğan, Yatgan, Yatagan gibi yatay durumda olmasından kaynaklanan isimler almış. Bende olan fildişi eşikli ve Wutong ağacından yapılmış Guzheng’imi birçok Saska konserinde çalma fırsatı da bulduğum için kendimi şanslı sayıyorum, sanırım Saska bu çalgıyı Türkiye’de kullanan tek müzik grubu. Çalgının sesini ve naçizane icra edişimi dinlettirmek için, Kam Ata için kaydettiğim bir kısa doğaçlamayı yazıma ekliyorum.